B. Ünsüzler:

​

 

​

​

​

​

​

 

1)    Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşmesi)

(f, s, t, ç, ş, h, p) ile biten sözcüğe (c, d, g) ile başlayan ek geldiğinde ünsüzler  (c > ç), (d > t), (g > k) bu şekilde dönüşür.
- Hafif + ce > Hafifçe       
- Kes + gin > Keskin
NOT: Beşgen, üçgen gibi sözcükler bu kurala uymaz.

​

2)    Ünsüz Değişimi (Yumuşaması)
(p, ç, t, k) ile biten sözcüğe ünlü harf ile başlayan bir ek gelirse ünsüzler (p > b), (ç > c), (t > d), k > g, ğ) bu şekilde dönüşür.
Kitap + ın > Kitabın
Ağaç + ın > Ağacın
Yurt + un > Yurdun
Çok + al > Çoğal
NOT: Bazı tek heceli sözcüklerde ve yabancı kökenli sözcüklerde yumuşama olmaz. (Süt, kek, aşk, ahlak, hukuk, sanat, Cumhuriyet)

​

3)    Ünsüz Düşmesi 
Addaş > Adaş
Kalktırım > Kaldırım        
a) Birleşik Sözcüklerde “t” Harfi Düşünce Ünsüz Düşmesi Olur:
Ast + başkan > Asbaşkan
Ast + teğmen > Asteğmen
Üst + teğmen > Üsteğmen
b) Son Harfi “k” Olan Sözcüklerden Sonra (-cik) Eki Gelirse Ünsüz Düşmesi Olur:
Alçak + cık > Alçacık
Ufak + cık > Ufacık        
c) Son Harfi “k” Olan Sözcüklerden Sonra (-l) Eki Gelirse Ünsüz Düşmesi Olur:  
Yüksek + l > Yüksel
Ufak + l > Ufal

​

4)    Ünsüz Türemesi 
(His, Zan, Şık, Af…) gibi yabancı kökenli kelimeler ünlü harf ile başlayan ek ya da kelime alınca kelimedeki son sessiz harf türer.
His + etmek > Hissetmek
Zan + etmek > Zannetmek     
Şık + ı > Şıkkı    
Af + etmek > Affetmek

5) Kaynaştırma Ünsüzleri
Ünlü Harf ile biten sözcükler ünlü harf ile başlayan bir ek aldıklarında İki ünlü yan yana gelmeyeceği için ek önüne (y, s, ş, n) ünsüzlerinden birini alır.
Ara + ı > Arayı
İki + er > İkişer
Kapı + ı > Kapısı
O + u > Onu    
Arabanı ödünç alabilir miyim?
Onun evini çok merak ediyorum.