NOKTALAMA İŞARETLERİ

1)Nokta (.):
- Saatlerin arasına gelir (15.00’te)
- Tarihlerin arasına gelir (25.01.2020) Ama 25 Ocak 2020 şeklinde yazılırsa araya nokta gelmez.
-ıncı ekinin yerine gelir. (6. > Altıncı)
 
2)Virgül (,):
- Yüklemden uzak düşmüş özneden sonra gelir. (Küçük çocuk, sevinçle annesine sarıldı.)
- Alıntılarda kullanılır. (Babam, bugün bana yardımcı olacaksın, dedi. Ya da bu alıntı tırnak içerisinde de yazılabilir. (Babam “Bugün bana yardımcı olacaksın!” dedi.)
- Arasözlerin başında ve sonunda. (Ankara’yı, memleketimi, özledim)
- Eş görevli sözcüklerin arasına gelir. (Yazın güzelliği, denizin serinliği beni mest ediyor.), (Okulda, evde bir takım problemleri varmış.)
- Sıralı cümleleri ayırır. (Havalar soğudu, sobalar yandı. > Ortak öğe yok), (Okula geldim, derse geç girdim > özne ortak.)
- Anlam belirsizliğinde kullanılır. (Yaşlı, adama adres sordu > Adam yaşlı değilmiş burada yaşlı ad aktarması görevinde yani “yaşlı insan”)
- Evet, hayır > sözcüklerinden sonra kesin gelir.
- Bu, şu, o > sözcüklerinden sonra kesin gelir. (Bu, benim problemim değil.)

UYARI: Şart eki (-sa, -se) ‘dan sonra virgül gelmez. (Şuradan bir gitsem herkese iyi olacak.)
UYARI: Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül gelmez.
 
3)Noktalı Virgül (;):
NOT: Bağlı cümlelerde bağlaçtan önce noktalama işareti gelmez sıralı cümleler arasında noktalı virgül değil virgül kullanılır

- Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırır. (Para biriktirir; yazın, kışın, tatilini yapar.), (Bu kitabı al; evde, okulda oku.) ama şu şekilde olursa (Bu kitabı al, evde oku.) bu şekilde virgül gelir.
- Anlam belirsizliğini giderir. (Ahmet; Kemal, Ebru gibi İzmir’i kazandı.)
- Tür ve takım adlarını ayırır. (Türkçe ve tarihten dört; matematik ve fizikten üç almış.)
 
4)İki Nokta (:):
- Alıntılarda kullanılır. (Yahya Kemal: “Dünya üzerinde İzmir gibi şehir yoktur” der.)
- Örneklerden sonra kullanılır. (İyi insan olmanın bazı şartları vardır: dürüstlük, ahlak, hoşgörü…)
- Açıklamalarda kullanılır: (Dürüstlük: Yalan söylememeyi alışkanlık haline getirmektir.)
 
5)Üç Nokta (…):
- Örnekler devam ederse kullanılır. (Meyve çeşitleri: Armut, elma, kiraz, muz, kivi…)
- Eksiltili cümlelerde kullanılır. (Ağır ağır ilerleyen kağnılar… Önlerinde birer çoban köpeği…)
- Çeşitli sebeplerden boş bırakılan yerlere getirilir. (Bu haberi …..’den öğrendim)
 
UYARI: Ünlem ve soru işaretinden sonra üç nokta gelecekse sadece iki nokta konulur.
 
6)Ünlem (!):
- Seslenme, hitap ve yarı sözlerinde. (Arkadaşım, beni dinle!)
- Dalga geçerken ve geyik yaparken kullanılır. (Ülkenin en etkili (!) şairi olacaksın)
 
7)Soru İşareti (?):
- Soru sorarken kullanılır. (Akşam kaçta geleceksin?)
- Sıralı soru cümlelerinde en sona gelir. (Bugün mü uğrarsın, yoksa yarın mı?)
- Kelimede cevap içinde ise soru işareti almaz. (Neden bunu yapıyor, bilmiyoruz)
- Tarihlerde bilinmeyenin yerine yada emin olunamayan yerlere gelir.
(?-1526), (1470-?), (1470?-1526), (Yunus Emre Ünye’de (?) ölmüş.)
 
8)Tırnak İşareti (“ ”):
- Alıntılarda kullanılır. (Mustafa Kemal Atatürk, Sivas Kongresi’nde “Ya istiklal! Ya ölüm!” dedi.
- Vurgulanmak istenen yerlerde kullanılır. (Ülkemizde “barış” istiyoruz.)
- Eser adları belirtilirken kullanılır. (Öğrenciler hep bir ağızdan “Gençliğe Hitabe” yi okudu.)